In het artikel van vorige week werd uiteengezet hoe de frequentieruimte tussen openbare communicatienetwerken wordt verdeeld. Ook de radio- en televisieuitzendingen worden via de ether bij ons bezorgd. Het Agentschap Telecom verleent de vergunningen voor zowel de openbare communicatienetwerken als de digitale televisie alsmede analoge en digitale radio. Wettelijk is vastgelegd dat de publieke omroepen daarbij voorrang krijgen. Frequentieruimte voor commerciële omroepen wordt verdeeld via een veiling of een vergelijkende toets. Omdat omroepfrequenties schaars zijn, is de uitgave ervan zorgvuldig gepland; een groot aantal in overleg met buitenlandse instanties. In dit artikel gaan we in op de wijze waarop deze vergunningen worden verleend.

De vergunningen voor de landelijke publieke omroep lopen al lang en zijn verleend aan de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). De meeste van die vergunningen voor de radio zijn in 2011 verlengd tot 1 september 2015. Dat zijn vergunningen voor FM, middengolf en de digitale radio. Ook de vergunningen voor de landelijke commerciële radio-omroepen worden verleend door het Agentschap Telecom – zie voor meer informatie over het Agentschap Telecom het artikel hierover. In 2011 zijn de FM- en middengolfvergunningen voor commerciële radio-omroep met zes jaar verlengd; zij lopen tot 1 september 2017. Voorwaarde voor de verlenging was dat de radiostations ook digitale radio via de ether gaan aanbieden. Als termijn daarvoor geldt: landelijke FM-omroepen voor 1 september 2013, middengolf- en niet-landelijke FM-omroepen voor 1 september 2015. Naast de vergunningen voor analoge FM of middengolf heeft het Agentschap Telecom twee vergunningen verleend voor een commerciële, draadloze digitale omroep. Wie hiervoor een vergunning heeft kan deze onder voorwaarden overdragen aan een ander. Daarvoor is toestemming nodig van de minister van Economische Zaken.

Naast de landelijke publieke omroepen hebben we in Nederland regionale publieke omroepen. In 2011 zijn de vergunningen voor deze analoge regionale publieke omroepen verlengd tot 31 augustus 2017. In 2011 hebben alle regionale publieke omroepen daarnaast een vergunning gekregen voor een digitale radio-omroep. Nederland telt dertien regionale publieke omroepen. De provincie Zuid-Holland heeft twee regionale publieke omroepen, alle andere provincies één. Zij maken uitzendingen voor en over hun eigen regio. De belangen van deze regionale publieke omroepen worden behartigd door de Stichting Regionale Omroep Overleg en Samenwerking (ROOS). Op dit moment maken de regionale publieke omroepen televisieprogramma’s en analoge radioprogramma’s. Per 22 juli 2011 heeft het Agentschap Telecom vergunningen verleend voor digitale radio. Op termijn bieden deze omroepen dan ook digitale radio aan. Volgens de afspraken die hierover zijn gemaakt zullen ze dit doen voor 1 september 2015.

Wilt u zelf plaatselijk nieuws en amusement uitzenden? Dan kunt u een lokale publieke omroep beginnen. Per gemeente is ruimte voor maximaal één lokale publieke omroep. Voordat u een lokale publieke omroep kunt starten heeft u een Besluit aanwijzing lokale publieke media-instelling nodig van het Commissariaat voor de Media. Zodra u dit besluit gekregen heeft, kunt u een vergunning aanvragen voor het gebruik van frequentieruimte bij het Agentschap Telecom. Bij het beoordelen van uw aanvraag hanteert Agentschap Telecom een gedragslijn. De belangen van de lokale omroepen worden in Nederland behartigd door de Organisatie van Lokale Omroepen in Nederland (OLON). Is er al een lokale publieke omroep in uw gemeente, dan kan een vergunning voor radioamateurs uw wens misschien ook helpen vervullen. Voor de regels voor radiozendamateurs kunt u op de website van het Agentschap Telecom kijken, of in het artikel over radiopiraterij.

Naast de hierboven beschreven vergunningen worden de vrije frequenties geveild. De afgelopen periode (maart/april 2013) zijn er een landelijke en een regionale FM-vergunning geveild. Het betreffen hier de kavels A7 en B38 (regio Kaatsheuvel). De landelijke FM-vergunning (kavel A7) is gewonnen door Ad Venture Radio B.V. voor een bedrag van € 828.819,-. Ad Venture Radio B.V. is een dochtermaatschappij van 100% NL (de vergunninghouder van kavel A9). Van de zeven tijdig ingediende aanvragen zijn er twee ingetrokken. De overige aanvragen zijn afgewezen omdat zij niet voldeden aan de veilingregeling. De regionale FM-vergunning regio Kaatsheuvel is gewonnen door TiDa B.V. voor een bedrag van € 40.888,-. TiDa B.V. is een bestaande partij die al houder is van de vergunningen voor de kavels B21 en B24, ook een vergunning heeft voor een digitale radio-omroep en in de provincie Noord-Brabant de zender 8 FM uitzendt. De andere twee aanvragen zijn afgewezen omdat zij niet voldeden aan de veilingregeling. Voor kavel C08 (middengolf) is geen aanvraag ingediend,waarmee die onverdeeld is gebleven. De nieuwe vergunninghouders moeten investeren in digitale radio, wat concreet inhoudt dat het analoge programma ook digitaal via de ether wordt uitgezonden. Digitale radio vervangt op termijn analoge etherradio. Landelijke digitale etherradio start (uiterlijk) op 1 september 2015.

Op 23 juni 2009 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het beleid ten aanzien van analoge en digitale etherradio. Kern van dit beleid is dat een overgang van analoge naar digitale radio wenselijk is. Sinds de omschakeling van analoge naar digitale televisie is er frequentieruimte vrijgekomen doordat digitale signalen daar efficiënter gebruik van maken. Van de vrijgekomen frequentieruimte kunnen andere diensten profiteren. Een ander voordeel van digitale televisie is de betere beeld- en geluidskwaliteit. Ook met digitale radio kunnen uitzendingen verzorgd worden met een hogere kwaliteit dan bij uitzendingen via de FM-golf. In 2011 zijn de meeste omroepvergunningen voor analoge radio verlengd tot 1 september 2017. Voorwaarde voor verlenging was dat de vergunninghouders ook investeren in digitale radio en deze via de ether gingen aanbieden. Als termijn daarvoor geldt: landelijk voor 1 september 2013, regionale publieke omroep, middengolf en commerciële niet-landelijke FM voor 1 september 2015. Daarom hebben alle regionale publieke omroepen in 2011 naast hun vergunning voor analoge radio ook een vergunning gekregen voor een digitale radio-omroep. De landelijke publieke omroep beschikte al eerder over een vergunning voor digitale radio. Voor de vergunning voor digitale radio-omroep en de verlening ervan moeten sommige vergunninghouders een marktconforme vergoeding betalen. Deze vergoedingen zijn gebaseerd op een onafhankelijk onderzoek dat door SEO Economische Onderzoek, TNO en het Instituut voor Informatierecht (IVIR) is uitgevoerd.

Iedere vergunninghouder heeft naast een recht om de frequentieruimte te gebruiken tevens de plicht om zich aan de vergunningsvoorschriften en de (Telecommunicatie)wet te houden. De vergunninghouder is verplicht de frequentie(s) in gebruik te nemen en hierop een dienst aan te bieden. Daarnaast dient hij zich te houden aan zowel technische als programmatische vergunningsvoorwaarden. Programmatische voorwaarden schrijven bijvoorbeeld voor in hoeverre uitzendingen regiogericht moeten zijn, of welk gedeelte van de uitzendingen Nederlands als voertaal moet hebben. De afdeling Toezicht van het Agentschap Telecom ziet er onder andere op toe dat vergunninghouders de bepalingen uit de vergunningen en de Telecommunicatiewet naleven. Elke overtreding van de voorwaarden kan een verstoring veroorzaken. Daarom is van belang dat de vergunninghouders zich aan de regels houden. Het Agentschap Telecom voert geregeld inspecties uit en gaat in gesprek met vergunninghouders. Bij een overtreding kan Agentschap Telecom direct een bestuurlijke boete opleggen.

Resumerend: In Nederland zijn vergunningen verleend voor landelijke, regionale en lokale publieke omroepen en commerciële omroepen. De overgebleven frequenties kunnen via een veiling of aanvraag worden verkregen. Behoudens vergunningen voor analoge radio-omroepen worden er vergunningen verleend voor digitale radio-omroepen. Alle vergunningen worden verleend en gecontroleerd door het Agentschap Telecom. Omdat digitale uitzendingen de aanwezige frequentieruimte efficiënter gebruiken, wordt ook op het gebied van radio langzaamaan overgeschakeld op digitale radio. Hiervoor is vooral de vergunninghouder verantwoordelijk. Volgende week kunt u meer lezen over de Wet bewaarplicht telecomgegevens.

Lees ook de andere artikelen van mr. Sophia Sipkens.