In het artikel van vorige week en de week ervoor kon u lezen welke onderwerpen in de Telecommnunicatiewet worden behandeld. Daarbij werden de twee toezichthoudende organisaties uit deze wet geïntroduceerd. De eerste is het Agentschap Telecom -zie het artikel over het Agentschap Telecom voor meer informatie, waarover reeds een artikel op deze website verscheen. De tweede is de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Deze relatief jonge organisatie is in de plaats gekomen van enkele andere toezichthouders. In dit artikel zal worden ingegaan op de ACM, haar ontstaansgeschiedenis en haar bevoegdheden.

Een voorbeeld van ACM’s werkzaamheden is het opleggen van een boete, op 12 februari 2015, aan het World Ticket Center B.V. (WTC) voor onjuiste vermelding van prijzen van tickets en reizen op zijn website. Het WTC had niet alle verplichte kosten opgenomen in de basisprijs voor vliegtickets. Variabele kosten stonden niet duidelijk bij de basisprijs vermeld en werden pas op een later moment in het boekingsproces bij de prijs opgeteld. Tot slot stonden keuze-elementen, zoals een reis- en annuleringsverzekering, bij aangeboden reizen vooraf aangevinkt. De ACM legde het WTC hiervoor een boete op van 350.000 euro. Bovendien dwong de ACM het bedrijf de informatie op zijn website aan te passen aan de geldende regels, hetgeen inmiddels is gebeurd. “Consumenten hebben recht op transparante prijzen”, aldus Anita Vegter, bestuurslid van de ACM. “Dit maakt dat je prijzen onderling kunt vergelijken en een goed geïnformeerde keuze kunt maken. Onduidelijke prijzen verstoren bovendien het gelijke speelveld en daarmee de onderlinge concurrentie.”

De ACM bevordert kansen en keuzes voor bedrijven en consumenten; kansen voor innovatie, nieuwe producten, diensten en bedrijven, en keuzes voor consumenten, opdat zij die durven te kiezen echt wat te kiezen hebben. Daarnaast streeft men ernaar dat bedrijven duidelijk zijn over wat zij aanbieden en consumenten weten wat hun rechten zijn. Hier ligt volgens de Autoriteit de sleutel voor goedwerkende markten. De ACM komt voort uit de samenvoeging van de Consumentenautoriteit, de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) en de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA). Tot 1 april 2013 waren deze onafhankelijke organisaties werkzaam op hun eigen terrein, maar vanaf 1 april 2013 zijn de drie samengevoegd en vormen zij de ACM. De Autoriteit Consument & Markt houdt in de gaten wat er speelt bij consumenten en bedrijven. Specifiek op het gebied van energie, telecommunicatie, vervoer en post, maar ook in het algemeen op het gebied van concurrentie en consumentenrecht. Men treedt op tegen bedrijven die zich niet aan de regels houden en kijkt met een breed vizier naar wat nodig is om onderliggende problemen op de markt op te lossen. Daarbij stelt men het effect centraal bij het inzetten van zijn instrumenten en bevoegdheden. Daarnaast brengt de ACM problemen in kaart door zelf de markten te analyseren en naar anderen te luisteren. Omdat openheid een kernwaarde is voor de ACM, gaat zij de dialoog aan met bedrijven en consumenten en wordt er samengewerkt met andere toezichthouders, zowel nationaal als internationaal. Via denkmee.acm.nl kunt u online rechtstreeks met haar medewerkers in gesprek gaan over belangrijke onderwerpen. Daarnaast luistert de ACM via de ConsuWijzer naar consumenten en geeft hun advies over hun rechten.

Zoals gesteld is de ACM voortgekomen uit 3 zelfstandige organisaties. De eerste is de Consumentenautoriteit, een zelfstandig bestuursorgaan dat onder het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken viel. Zij behandelde collectieve consumentenklachten over de inbreuk op het consumentenrecht. De Consumentenautoriteit functioneerde vanaf 1 januari 2007. Behalve toezicht en handhaving was voorlichting aan consumenten een belangrijke taak. Consumenten konden met vragen en klachten terecht bij de ConsuWijzer; dit was het gezamenlijke loket van de Consumentenautoriteit, de NMa en de OPTA. De ConsuWijzer is na de fusie blijven bestaan en is nu het consumentenloket van de ACM. De tweede organisatie die opging in de ACM is de NMa. De NMa was opgericht op 1 januari 1998 als organisatie van het ministerie van Economische Zaken, en verantwoordelijk voor de uitvoering van de Mededingingswet uit 1998. Sinds 1 juli 2005 was de raad van bestuur van de NMa een zelfstandig bestuursorgaan. De NMa zelf was nog wel onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I), met name op het gebied van financiën, begroting, personeel en bedrijfsvoering. De NMa bezat namelijk geen rechtspersoonlijkheid. De laatste organisatie die opging in de ACM is de OPTA, die toezag op de naleving van de wet- en regelgeving op het gebied van telecommunicatie. De Opta viel onder het ministerie van Economische Zaken, waarbij de formele rolverdeling inhield dat het Directoraat-Generaal Telecommunicatie en Post het beleid maakte en de OPTA dat uitvoerde. De OPTA was gevestigd in Den Haag en ging van start op 1 augustus 1997. Deze organisatie hield onder andere toezicht op het spam-verbod en legde boetes op aan de verspreiders van spyware.

De Autoriteit Consument & Markt is een zelfstandig bestuursorgaan en hoort bij de Rijksoverheid, doch maakt geen deel uit van een ministerie. Bij het voorbereiden en bekendmaken van besluiten houdt de ACM zich aan de regels uit de Algemene wet bestuursrecht. Sinds 1 augustus 2014 is de Instellingswet ACM aangepast. Met deze aanpassing zijn de bevoegdheden van de afzonderlijke toezichthouders die zijn samengegaan in de ACM gelijkgetrokken. De medewerkers van de ACM mogen plaatsen betreden, inlichtingen vragen, inzage vorderen en gegevens meenemen. Dit geldt niet alleen voor bedrijfslocaties, maar ook voor woningen. Bovendien moet iedereen verplicht meewerken aan de onderzoeken van de ACM. Om ervoor te zorgen dat bedrijven zich aan de regels houden, beschikt de ACM over een aantal bevoegdheden om bedrijven hiertoe te dwingen. Als een bedrijf een wettelijke norm overtreedt, kan de ACM het een bindende aanwijzing geven. Hierin vertelt zij hoe de wet in de praktijk moet worden toegepast. Om een overtreding te beëindigen of om voortzetting van een overtreding te voorkomen, kan bedrijven een last onder dwangsom worden opgelegd. Als alternatief kan een bedrijf een toezegging doen. In zo’n toezeggingsbesluit staan voorwaarden waaraan het betrokken bedrijf belooft te voldoen om verdere inmenging door de ACM te voorkomen. Als er een overtreding door de ACM is geconstateerd en één van haar bevoegdheden is ingezet, vermeldt zij dit op haar website zodat de consument kan worden gewaarschuwd voor bedrijven die de consumentenregels overtreden. Zo nodig kunnen overtredingen ook bestraft worden met een boete. Dit kan zowel een boete zijn voor het bedrijf, als voor de betrokken personen. De hoogte van de boete hangt af van de ernst en de duur van de overtreding en de specifieke omstandigheden in de zaak.

Resumerend: De ACM is ontstaan door de samenvoeging van de Consumentenautoriteit, de NMa en de OPTA. Dit samengevoegde orgaan heeft dezelfde bevoegdheden als de drie organisaties afzonderlijk hadden en is toezichthouder op het gebied van het consumentenrecht, het mededingingsrecht en de telecommunicatie. Ze bevordert kansen en keuzes voor bedrijven en consumenten. Samen met het Agentschap Telecom – zie het artikel over het Agentschap voor meer informatie – controleert de ACM de verplichtingen uit de Telecommunicatiewet. In het artikel van volgende week kunt u meer lezen over de manier waarop het Agentschap Telecom het frequentiegebruik van radio- en televisiesignalen reguleert.

Lees ook de andere artikelen van mr. Sophia Sipkens.